Afghanistan: Parable of the Garden

The wall outside the artist’s family home in Dar ul-Aman, Afghanistan. Photo by Mariam Ghani, 2009.

To read this essay in Dari click here.

My parents have a house in Dar ul-Aman, a neighborhood on the western outskirts of Kabul that was once a separate city, when Kabul was much smaller than it is today. To build their house, they bought a plot of land whose parameters were drawn up by King Amanullah’s city planners in the 1920s, during Afghanistan’s first grand rush to modernization. Then, to settle a dispute over property rights, they bought the land again. This disagreement was one among thousands that have clogged and corrupted the Afghan courts since the early 2000s, when an influx of returned refugees brought landowners who abandoned their properties during the war years into conflict with those who squatted, developed and cultivated abandoned houses and land.

Once the dispute was settled, a wall was built, then a house and then a garden, which grew from roses and spindly shade trees to a profusion of flowers, an orchard, a kitchen garden, a greenhouse, a grape arbor and a raised takht—a platform covered with the cushions known as taushak and screened with bamboo—for sitting outdoors even in the heat of summer. On first visiting this walled garden, most say it is like “a piece of old Kabul,” suggesting that, to those who remember, it seems like a remnant of the prewar city rather than something constructed in the civil war’s wake.

Every time we turn over the soil in the garden, however, we find reminders of other times and other inhabitants of this patch of land. In the first few years, it seemed that the new trees we planted would never succeed in putting down roots, until we finally dug deep enough to remove the last of the stones from the old walls and foundations, most of which dated back to the Amanullah era, when a civil servant or royal cousin was allotted this land and built a family house upon it. Once the trees’ roots were settled, we had to turn to the problem of their leaves, which were choking in the dust that blows in from the plains. This problem has only grown more acute over the years, even as more and more gardens are planted across the city, because the dust storms passing through the city now pick up oily particulates from air pollution (mostly vehicle emissions, exacerbated by the poor quality of available fuel) and coat leaves with sticky dirt that must be washed off regularly to allow photosynthesis. The wartime deforestation that caused the dust storms has also stripped the ground of its mineral-rich topsoil, so we bury iron around the fir trees to keep them evergreen.

During my latest visit, this past June, my mother was absorbed in tracking down the source of a persistent drainage problem in one corner of the garden. All hands pitched in to dig a hole, so she could see what might be diverting the water away from the plants that needed it. Barely three feet down, however, the soil started to fall away from the spades. A long, deep trench already ran under fully ten feet of the garden, just by the west wall, and it was filled with hundreds of spent shells.

Shells the artist’s family found in their garden in Dar ul-Aman, Afghanistan. Photo by Mariam Ghani, 2013.

The soldiers who guard our gate looked over the trench and pronounced that a rocket-propelled grenade (RPG) launcher must have been sited there, sometime during the 1991–96 period when the territory of Dar ul-Aman was contested, first by rival mujahidin groups and later by the mujahidin and the Taliban. Very probably a member of one of the rival groups had fired the RPGs at the Dar ul-Aman palace, where several different groups had camped out during that time. Of course, back then, there was no wall between the plot of land where our house now stands and the Dar ul-Aman palace, to our west; almost every structure for a mile around had been reduced to rubble.

We unearthed the shells and piled them against the wall. We filled in the trench and built a new joi, a small irrigation canal, to carry water to all the plants and trees in that corner of the garden. We couldn’t decide what to do with the shells. I think they may still be piled there in the garden, awaiting an outcome.

In Afghanistan, history is very close at hand, buried in shallow trenches all across the landscape. The slightest excavation may uncover another unknown story, or another trace of a story already known. Is it better to walk lightly toward the future, so as not to disturb the dead, or is it better to dig deeper, and settle past accounts before accounting for present needs? Is it possible to plant a new project of modernization in the ruins of old failures without first examining the ruins to discover or remember why and how those past projects failed?

A moment of self-determination is approaching, a moment around which Afghanistan’s national imaginary—and in particular, the Afghan population’s collective understanding of its past histories and possible futures from its present vantage point—will pivot. More than half of Afghanistan’s formal legal economy and an unknown portion of its informal “gray” economy are directly or indirectly dependent on either the purchasing power of the U.S. military or the particular demands of the international community of diplomats, security contractors, journalists, bilateral and multilateral organizations, and NGO workers. All of Afghanistan’s 34 provinces have been formally—if not fully—handed over from U.S. to Afghan military control, as have a number of prisons (though these sometimes retain prisoners under U.S. custody). The final 2014 drawdown of U.S. military presence in Afghanistan to a minimal force of 10,000—or even zero, according to a rumored alternative plan—will affect not only the economic sectors directly dependent on the military, but also those that indirectly rely on its presence to provide security for the rest of the international community.

This ripple effect is already becoming visible. As NGO and bilateral operations are reduced or closed in anticipation of a security crisis to come, not only do these organizations stop participating in the Afghan economy as buyers and employers, but they also cease giving the grants that have artificially sustained certain sectors. For example, if the international fund that currently pays the salaries of the Afghan National Army runs out, what will the hundred-thousand-odd men currently “keeping the peace” in volatile provinces do with their job training, which taught them, essentially, how to wage guerrilla warfare?

This scenario may seem familiar to those Afghans who remember that some of the mujahidin groups fighting each other in the civil war of 1992–95 were originally army-aligned irregular forces—militias armed by the Soviet-backed government in the 1980s to fight against the mujahidin. Ultimately, when international military and nongovernmental actors pull out simultaneously, the legal economy could well collapse, creating a vacuum that the still-strong illegal economy may readily fill, and transforming Afghanistan into a playground for traffickers of all kinds. This situation, too, will be familiar to Afghans who remained in their country through the years of 1989–92. When Soviet funding was withdrawn from the government and Western funding from the jihad, minerals, antiquities and opium were all sold to finance the continuing war.

If the legal economy does crash in 2014–15, the collapse would severely test current social, cultural and class structures, which are already marked by manifold divisions and contradictions. The religious and cultural divisions between town and country or center and province, for example, have already proved the downfall of reformers from Amanullah onward. Logically, this tension should have (at least partially) dissolved in the mass diaspora of the 1980s and ‘90s and return of refugees in the 2000s, since many who left rural villages but returned to live in cities have created regular avenues of communication between the cities where they have settled and the villages where their relatives remained. Instead, new class and cultural divisions have arisen between those who spent their years of exile in the West, many of whom gained second citizenships and the freedom to move across borders, and those who lived as perpetual refugees in Iran or Pakistan, whose collective fate remains tied to that of Afghanistan. Moreover, some of the new city dwellers have set up entire neighborhoods of informal housing organized along lines of previous alignments—with their village, tribe, ethnic identity, mother tongue or some combination of the above. Where the oldest Kabul neighborhoods were named for, and organized around, professions (like Kocha-e-Kharabat, the street of musicians), and mid-century neighborhoods were planned to house the civil service as it grew the ranks of the middle class, these new neighborhoods reproduce in miniature—and in alarming proximity—the country’s internal borders and conflicts.

If Afghanistan remains a nation divided (whether between center and province, town and country, tribe and polity, fundamentalism and secularism or opportunists and idealists), then many, if not all, of the mistakes of the past are bound to be repeated. If the Afghan state remains unwilling to engage in collective reckoning with those divisions, contradictions and mistakes, then the fault lines already present will only continue to widen, until they crack the state apart.

Despite the parliamentary pardon already applied to all the crimes of the civil war period, there is an unspoken ban on discussing them in public forums, because some of the main actors of that period are still in power. Consequently, the civil war period still hangs over the present like a black cloud, eternally threatening to return. Contrast this with the Communist period, which is more or less freely discussed, to the point where people compare prison stories over dinner and wax nostalgic about Najibullah (the last leader to attempt a real reconciliation between fundamentalists and secularists, and who paid for this attempt with his life). No one fears a revival of the Afghan Communist project, perhaps because its most visible exponents are mostly in exile, imprisoned or dead. And yet, some Kabulis will admit to having been members of the People’s Democratic Party of Afghanistan (PDPA) in the 1970s or ‘80s; remnants of the Maoist parties have survived to this day; and student strikes at Kabul University are beginning to follow a pattern eerily reminiscent of the mid-1970s. Nonetheless, a recurrence of Afghan Communism is not feared, because that past has lost the awful power of the unspoken, the compulsion to repeat the trauma not disclosed, now that it has been aired out in daylight.

A real process of truth telling and reconciliation should have been the foundation of the disarmament project undertaken in the early 2000s. This was made impossible, however, by the United States’ insistence on including many of the people whose past acts needed to be addressed in the new government, as reward for their assistance in waging the American offensive. While it may well have been impossible in that moment to construct a coalition government without some participation on their part, a space should first have been made for Afghan mechanisms like the jirga and Pashtunwali to air and redress the wounds of the war years. After the presidential election and U.S. withdrawal in 2014, such a process will once again become possible. If the groups now subsumed under the name Taliban are to be brought into dialogue with, or find representation within, the post-withdrawal government, as recent prisoner exchanges and releases seem to indicate, a real process of reconciliation will become more necessary than ever, and moreover will have to be updated to include the 2001–2014 period.

In order for Afghanistan, like our garden, to provide food and comfort and shelter and delight, some digging will have to be done. Some unpleasant truths may have to be uncovered, and some ugly histories dragged into the light. But once the muck has been raked through, those poisons that linger from the unexamined past, recurring in generation after generation, may finally be leached out.

My parents’ garden was not planted, as some might assume, during the first hopeful years after the Bonn Agreement (2001–2004). It is a product of, as much as a retreat from, the more turbulent period that followed the presidential election of 2004. The garden is, essentially, an act of faith. Each season’s planting is another bet on the proposition that the Afghanistan imagined in the garden will exist outside its walls someday.

Sour cherries grow in the artist’s family garden in Dar ul-Aman, Afghanistan. Photo by Mariam Ghani, 2013.

This proposition is unlikely to yield returns unless more people start making the same bet. If the only future imagined by and for the Afghan population is a return to the chaos and destruction of the civil war, or a descent into the special hell reserved for countries that, like Afghanistan and the Congo, have both too many minerals and too many strongmen, that darkest future is almost certain to arrive. If instead we imagine a range of possible futures, each becomes only as sure as its believers, those who will it into existence through their actions, hope and faith.

I will be back in the garden next year, picking sour cherries for jam and lettuces for salad, walking the paths along the walls, eavesdropping on conversations in the takht and inviting friends, colleagues and students for tea and kolcha, the sweet-salty Afghan cookies. I will be performing—as I am now, and as my parents do every day—our own small articles of faith: bringing the world into the garden, so that the garden may begin to bleed into the world.

This piece, commissioned by Creative Time Reports, has also been published by Foreign Policy.

TRANSLATION:

درحالیکه افغانستان برای خروج قسمت عمده عساکر امریکای و رکود احتمالی اقتصادی در سال 2014 آماده گی میگیرد مریم غنی کوشش نموده است که بالای بنیاد های تاریخی روشنی اندازد که این کشور غیر متحد برای برون رفت

از مشکلات در چنین لحظه تاریخی به آن ضرورت خواهد داشت..

والدینم در منطقه دارالامان در حومه غربی شهر کابل خانه دارند .زمان که کابل کوچکتر از آن چه حالا هست دارالامان قسمت جدا گانه شهر به حساب میامد. برای آباد کردن این خانه والدینم یک قطعه زمین را که حدود اربعه آن در سال های 1920 توسط متخصصین انکشاف شهری در زمان سلطنت امیر امان الله خان در جریان موج اول اقدامات مدرن سازی تعین گردیده بود. همچنان برای رفع دعوا حقوقی والدینم مجبور شدند تا این قطعه زمین را دوباره خریداری نمایند. دعوا حقوقی ملکیت والدینم یکی از هزار ها دعواهای حقوقی بین افغان های مهاجر که در سالیان جنگ فرار نموده بودند واشخاص که زمین های بی صاحب و خالی راتصاحب نموده بودند بود که دامنه فساد را در محاکم افغانستان از سال 2000 میلادی بدینسو فراخ ساخته است.
بعد از حل منازعه حقوقی در چهار اطراف زمین دیوار احاطه آباد شد متعقبآ تعمیر خانه و بعدآ یک باغچه که در آن بر علاه بته های گل گلاب درختان سایه دار و یک تاک انگور یک آشپز خانه یک گل خانه و بلاخره یک تخت که توسط دوشک ها مزیین شده واز بمبو ساخته شداعمارگرید. تخت مذکور برای نشستن در هوای آزاد حتی در روز های گرم تابستان مورد استفاده قرار میگیرد.

در دید اول چنین پنداشته میشودکه این خانه مانند قسمت از باقی مانده های کابل کهنه بنظر میرسد و مردم به این فکر اند که این خانه شباهت زیا د به کابل قبل از جنگ دارد تا کابل بعد از جنگ.
به هر صورت هر بار که خاک این خانه بیل زده میشود آثار زمان های گذشته و مردمان که قبل ازما برآن زنده گی داشتند نمایان میشود. در ابتدا طوری به نظر میرسید که درختان نو غرص شده هیچ گاهی نخواهد توانست تا ریشه های خود را در دل زمین فرو برند تا اینکه مجبور شدیم سنگ کاری ها و تهداب های کهنه که قدامت آن به دوره سلطنت امان الله خان و زمانیکه یکی از درباریان و خویشاوندان شاه بالای این زمین خانه ساخته بود را پاک سازی نمایم.

همینکه مشکل ریشه گیری نهال ها حل شد باید راه حل برای خفقان درختان که از باعث نشستن گرد و خاک بروی برگهای درختان که از زمین های بدون درخت و علف اطراف به هوا بلند میشدند پیدا میکردیم . باوجود اینکه درختان زیاد و باغچه های زیاد در اطراف شهر سر از زمین بیرون آورده اند گرد وخاک هنوز هم یک مشکل جدی در چند سال اخیر بود چون خاک باد زرات کوچک ولی وافر هوای آلوده خصوصآ دود تیل بی کفیت را با خود انتقال داده و بروی برگ های درختان مینشینند . برای اینکه پروسه فوتو سنتیزس به صورت نارمل صورت بگیرد روی برگ باید هرروز به صورت روتین شسته شوند. همچنان سال های متمادی جنگ سبب شده است که تما م منازل و مواد درونی خاک از بین بروند و به همین منظور و به خاطر سبزنگهداشتن درختان ما مجبور هستیم که زرات آهن را در اطراف آنها گور کنیم.
در جریان بازدید اخیر درماه جون گذشته مادرم با سماجت میخواست علت بندش یکی از آبرو ها را در کنج از باغچه پیدا کند. مادرم با دستان خود شروع به کندن زمین کرد تا مانع که سبب جلوگیری از رسیدن آب به درختان که سخت به آن ضرورت داشتند را دریابد. هنوز سه فت از زمین کنده نشده بود که دفعتآ خاک آن ساحه نرم شد که دیگر ضرورت به استفاده از بیل نبود و بلاخره یک جوی در حدود بیست فت در قسمت غربی باغچه ظاهر شد که پر از پوچک های مرمی بود.
گارد که خانه مارا محافظت میکند با دیدن چقوری گفت که ممکن چقوری مذکور در اثر اثابت مرمی راکت سرشانه یی در زمانیکه دارالامان منطقه جنگ اولا بین گروپ های مختلف مجاهدین و بعدا بین طالبان و گروپ های مجاهدین بود بوجود آمده باشد. احتمال دارد که یکی از گروپ ها متخاصم از آنجا بالای قصر دارالامان که چندین گروپ در اطراف آن در زمان جنگ جابجا شده بودند فایر کرده باشد. البته باید خاطر نشان بسازم که در آن زمان هیچ دیوار بین خانه ما و قصر دارالامان وجود نداشت در حقیقت به طرف غرب خانه ما تاچندین مایل خانه ها به خاک یکسان شده بودند.
بعدآ پوچک هارا جمع کردیم و در یک طرف از دیوار های احاطه آنها را کوت کردیم و بعد از پر نمودن چقوری متذکره توسط خاک یک جوی کوچک و جدید را احداث کردیم تا به درختان و دیگر بته ها آب برسد. نمیدانم سر نوشت پوچک ها چی شد شاید هنوز هم در بغل همان دیوار باشند و منتظر تصمیم نهای درموردشان باشند.
تاریخ درافغانستان محضر دست رسی قرار دارد و یا هم در چقوری های میان تهی در سرتاسر کشور مخفی میباشد. با کاوش اندک ممکن با تاریخ و داستان دیگر روبرشویم. آیا باید آهسته به طرف آینده قدم برداریم تا مرده ها را اذیت نکنیم ویا اینکه شواهد دفن شده را بیرون بکشیم و حساب ها را قبل از اینکه به طرف آینده برویم بصفیه کنیم؟ آیا این درست خواهد بود که یک پروژه جدید مدرن سازی را بروی خرابه های اشتباهات گذشته بنا کنیم و یا اینکه آن خرابه هارا از دل زمین بیرون بکشیم و کوشش کنیم بدانیم که چه چیزی سبب آن همه اشتباهات شد.
زمان تعین سرنوشت در حال رسیدن است لحظه که تصور افغان ها در مورد گذشته شان و آینده احتمالی شان از این نقطه شکل خواهد گرفت. نیم از اقتصاد رسمی و قسمت نا معلوم از اقتصاد غیر رسمی افغانستان به شکل مستقیم و یا غیر مستقیم تابع خریداری نیروهای نظامی امریکای مستقر در افغانستان ویا هم تابع تقا ضا های دیپلومات های خارجی کارکنان انجو ها قراردادی هاو جورنالست ها میباشد. مسولیت امنیتی تمام 34 ولایت افغانستان بصورت رسمی به مقامات افغان تسلیم داده شده است همچنان باوجود آنکه یکتعداد زندانیان هنوز هم در زندان های امریکای وجود دارند مسولیت یکتعداد زندان ها به نیرو های افغان انتقال داده شده است.
در سال 2014 کاهش نیروهای امریکای به 10000 ویا به گزینه صفر که آوازه های منحیث یک بدیل شنیده میشود به شکل مستقیم و غیر مستقیم بالای اقتصاد کسانیکه تابع حضور عساکر خارجی در افغانستان اند خواهد انجامید. این چنین تاثیر شکنن از قبل قابل مشاهده است. همزمان با اینکه یکتعداد از موسسات غیر دولتی بنا بر معاذیر امنیتی یا دفتر های خود را بسته کرده اند ویا هم فعالیت های خود را توقف داده اند که در نتیجه زمینه شغل زای و به کار گماری را توقف داده وسبب متزلزل شدن ثباتی میشوند که توسط اعطا فند های آنها تامین شده بودند. به گونه مثلا در صورت که معاش صد ها هزار نیروهای نظامی که فعلآ در تامین امنیت در ولایت های نا امن با تعلیمات مسلکی که دیده اند کمک میکنند توقف یابد سرنوشت این عساکر چی خواهد شد.

افغان ها با سناریو فوق آشنای کامل دارند زیرا تعداد از گروپ های جنگی در جریان جنگ های داخلی بین سال های 1992-1995 ملیشه های مسلح بودند که برای جنگیدن با گروپ های مجاهدین توسط دولت آن وقت که به پیشتیبانی اتحاد جماهیر شوروی ایجاد شده بودند در سال های 1980 بوجود آمده بودند. با خروج نظامیان خارجی و موسسات خارجی افتصاد قانونی و رسمی افغانستان خواهد از هم خواهد پاشید که سبب بوجود آمدن یک خلا اقتصادی شده که به صورت فوری توسط اقتصاد غیر قانونی پر شده که در نهایت امر افغانستان به مرکز قاچاقبران و جنایت کاران مبدل خواهد شد. این سناریو هم برا ی افغان های که بین سال های 1989-1992 در افغانستان بودند یک سناریو آشنا است. در این مدت زمانیکه اتحاد جماهیر شوروی و جامعه جهانی کمک های خود را بالای دولت مرکزی و مجاهدین قطع کردند گروه های متخاصم برای تمویل جنگ دست به قاچاق و فروش غیر قانونی آثار تاریخی منرال ها و رونق دادن تجارت مواد مخدره زدند.
اگر در سال های 2014 و 2015 اقتصاد قانونی افغانستان از هم بپاشد این فروپاشی شدیدآ ساختار اقتصادی و فرهنگی را ضربه خواهد زد. عدم همرنگی مذهبی و فرهنگی بین شهرها و دهات کوشش های ریفورم را متزلزل ساخته است که قدامت آن حتی به دوره امان الله خان میرسد. به صورت منطقی این نا هماهنگی قسمآ باید توسط مهاجرت های دهه های 80 و 90 و برگشت مهاجرا ن و بازگشتگان به کشور شان حل میشد. زیرا این گروپ از مردم میتوانستند بین شهر ها یعنی جای که فعلآ زندهگی میکنند و دهات یعنی جای که اقارب آنها زنده گی میکنند جاده های ارتباطی را ایجاد میکردند. برخلاف یکنوع تفاوت فرهنگی و طباقتی بین آنعده افغان های که تابعت های خارجی بدست آوردند که توسط آن به صورت آزادانه از یک کشور به کشور دیگر سفر کرده میتوانند و افغان های که به شکل مهاجر در پاکستان وایران زنده گی کردند و سر نوشت شان با سر نوشت افغانستان به صورت نا گسستنی گره خورده است. بر علاوه این عودت کننده گان شهر نشین منطقه های غیر قانونی را بدور محور های قومی سمتی نژادی ولسانی ویا محور مختلط از این ها ایجادنمودند. این در حال است که در سابق بعضی مناطق با محور مسلکی باشنده گان نامگذاری و ایجاد میشدند مثلا کوچه خرابات که کوچه نوازنده گان بود. ویا مناطق که در اواسط قرن 20 ایجاد شده بودند برای جا دادن مامورین وتعداد روز افزون طبقه متوسط . در نتیجه این مناطق نو ایجاد شده سبب بروز سرحدات داخلی در افغانستان شد.
در صورت که افغانستان یک کشور غیر متحد ( بین شهر ها و دهات با نظام سیاسی و قومی در مرکز وولایات ویا بین فرصت طلبان و ایدیلست ها) باقی بماند خطر آن میرود که اکثریت اشتباهات گذشته تکرار شود.اگر دولت مرکزی در حل این معظله عاجز بماند دراینصورت درز های موچود بزرگ شده که بلاخره به از هم پاشی دولت و نظام خواهد شد.
با وجود آنکه بر اساس قانون عضو که از طرف پارلمان تصویب شد تمام جرایم گذشته عفو شده بحث در مورد جرایم گذشته در محافل عام منع است زیرا اکثر کسانیکه جرم را مرتکب شدند هنوز در قدرت هستند. در نتیجه خاطرات جنگ های داخلی هنور مانند کتله ابر سیاه در آسمان حال در حال چرخش است و هر آن امکان آن وجود دارد که دوباره این کشور را ببلعد. این حالت را مثلآ با خاطرات دوره کمونست ها مقایسه کنید که مردم آنرا به صورت آزاد به مباحثه میگیریند. هر کدام در جریا ن صرف غذای شب داستان های دوره های زندان خود را با یکدیگر باگو میکنند واز دوران حکومت داکتر نجیب الله ( آخرین ریس جمهور کمونست افغانستان که مصالحه ملی را پیشنهاد کرد و برای رسیدن این آرمان جان خود را از دست داد) با دلتنگی یاد میکنند. چون اکثر طرفداران حکومت کمونستی یا کشته شده اند یا زندانی هستند ویا هم در تبعید زنده گی میکنند بنآ خیلی ساده است که پروژه کمونسم را در خاطرات مردم زنده کرد. با وجود آن یکتعداد زیادی از مردم کابل اعتراف میکنندکه عضویت حزب دموکراتیک خلق را داشتند ویا یکتعداد از بازمانده گان گروه کمونستی ماویوستی هنوز هم در کابل باقی مانده و تظاهرات را پوهنتون های افعانستان به صورت که در سال های 1970 برگزار میشدند تنظیم مینمایند.

یک روند صداقت و آشتی پذیری باید در اساس کار پروژه خلع سلاح که در سال های ابتدای دهه 2000 تطبیق شد قرار میگرفت. اما اسرار ایالات متحده امریکا مبنی بر شامل کردن اشخاص که جرایم سابق شان باید در پرتو دولت و حکومت جدید ببرسی گرفته میشد در حکومت نو محض بخاطر آنکه این اشخاص در امر نابودی طالبان ایالات متحده را یاری رسانیده بودند همچون یک روند و اساس را ناممکن ساخت. اگر چه ممکن در آنزمان ایجاد یک حکومت ایتلافی بدون سهم گیری این اشخاص یک امر ناممکن بنظر میرسید ولی همزمان باید برای رسیده گی و مرهم گذاشتن بر زخم های گذشته فضا برای میکانیزم های افغانی چون پشتونوالی و لویه جرگه ایجاد میشد. بعد از انتخابات ریاست جمهوری آینده و خروج عساکر ایالات متحده از افغانستان باز هم زمینه برای این روند مهیا خواهد شد. در صورت که گروه های که تحت نام طالبان گرد هم آماده اند بعد از خروج عساکر یا در میز مذاکره بنشینند ویا هم در دولت آینده سهم بگیرند ( که تبادله زندانیان دو طرف همچو یک سگنال را میرساند) ضرورت به یک برنامه آشتی پذیری که سال های بین 2001 و 20014 را نیز در بر بگیرد از هر زمان دیگر بیشتر خواهد بود.
مانند باعچه ما اگر افغانستان میخواهد حاصل پناه و خوشی تولید کند باید پس ضرورت به مقداری کندن کاری و حفر کردن خواهد داشت. بعضی حقایق تلخ را باید برملا ساخت و بالای بعضی مسایل تاریخی باید روشنی انداخت. همینکه به حساب این لجن ها برسیم از شر زهر ی که از سابق مدفوع مانده است و نسل ها را پی یکدیکر مسموم میکند رهایی خواهیم یافت.
طوریکه قابل تصور است باغچه خانه والدینم در سال های اول بعد از کنفرانس بن 2001-2004 زرع نشد. اما این باعچه محصول سال های پر تشنج بعد از انتخابات سال 2004 است. باغچه والدین محصول امید ها وباور هاست که یک روز افغانستان برون از چهار دیواری خانه والدینم مانند افغانستان که در باغچه آنها متصور است باشد. این پیشنهاد امکان پذیر نخواهد بود مگر اینکه تعداد زیادی مردم آنرا لبیک بگویند. اگر یگانه آینده متصور در ذهن افغان ها برگشت به هرج و مرج و بربادی ویا سقوط در جهنم مه برای کشورهای مانند افغانستان و کانگو که ذخایر معادن و زورمندان انفرادی به اندازه وافر دارند ریزرف شده است پس بایددانست که همچو آینده سیاه در شرف رسیدن است. اما اگر در مورد چند گزینه بهتر تر فکر کرد که امکان براورده شدن آن به میزان اعتقاد و تصمیم مردم مربوط خواهد شد که با عمل باور و امید میتوان آنرا به حقیقت مبدل کرد.

سال آینده من دوباره به باغچه مان برای چیدن آلوبالو ترش برای ساختن مرباح و کاوو برای سلاد برخواهم گشت و بروی پلوان های کنار دیوار ها قدم خواهم زد. به شکل مخفیانه به سخنان سرتخت گوش خواهم داد و دوستان محصلین و همکارانم را برای صرف چای و کلوچه دعوت خواهم کرد. باز هم به امید اینکه موفقیت های باغچه ما به دنیا بیرون انتشار یابد سال آینده نیز مانند امروز با والدینم امید ها و باور های خود را به باغچه کوچکمان خواهیم بست.

Translated by Habib Zahori